Đại
sứ Ngô Quang Xuân
I.
ĐẶT
VẤN ĐỀ
Trước
hết, tôi hoan nghênh sáng kiến tổ chức Hội thảo lần thứ I trong chuỗi Hội thảo
tinh hoa quốc tế về thiện nguyện đỉnh cao. Được biết đây là một trong những
chương trình nghiên cứu cơ bản hàng đầu về lý luận vũ trụ học mà Viện Triết học
Phát triển là Nhà Sáng lập Viện Vũ trụ học Thế giới và Viện Thiện nguyện Thế giới
trực thuộc Liên minh Kỷ lục Thế giới đang tập trung triển khai một cách căn bản
và hết sức khẩn trương trong giai đoạn 2019 - 2020. Hai Viện: Viện Triết học
Phát triển trực thuộc Liên hiệp Tập đoàn BIGCOSM và Viện Kỷ lục gia trực thuộc
Tổ chức Kỷ lục Việt Nam cũng là những đơn vị đồng khai sáng và sáng lập Hành
trình “Giải mã bí ẩn vũ trụ và khai sáng nền văn minh thiện nguyện đỉnh cao của
nhân loại”. Dẫu rằng có suy nghĩ có thể cho đây là những ý tưởng đầy tham vọng,
nhưng cũng có thể tin rằng trong thời đại đang bùng nổ của cuộc Cách mạng công
nghiệp lần thứ 4 (CMCN 4.0), những chương trình, dự án, hành trình được sáng tạo
một cách táo bạo như vậy không phải là không thể thực hiện được!
Cuộc
cách mạng 4.0 thực ra đã diễn ra từ những
năm 60 của thế kỷ 20. CMCN 4.0 xuất hiện là sự kế thừa phát triển của nhân loại.
Cuộc CMCN lần thứ nhất (CMCN 1.0) bắt đầu ở cuối thế kỷ 18 gắn liền với công cuộc
cơ khí hóa máy chạy bằng thủy lực và hơi nước, hướng tới đáp ứng nhu cầu xã hội
chủ yếu là nông nghiệp. CMCN lần thứ 2 (CMCN 2.0) xuất hiện vào cuối thế kỷ 19
gắn với động cơ điện và dây chuyền sản xuất hàng loạt, đáp ứng đòi hỏi của xã hội công nghiệp. CMCN 3.0 xuất hiện vào
đầu thế kỷ 20 là kỷ nguyên máy tính và tự động hóa, internet, bán dẫn đáp ứng
xã hội công nghệ. Và CMCN 4.0 ngày nay là sự kết hợp ngày càng cao độ giữa hệ
thống siêu kết nối vật lý và kỹ thuật số với tâm điểm là Trí tuệ nhân tạo
(Artifficial Intelligence- AI), Internet vạn vật (Internet of Things- IoT),Khối
lượng dữ liệu lớn (Big Data), Chuỗi khối liên kết (Blockchain). Với hệ thống kỹ
thuật số hóa, Công nghiệp 4.0 hướng đến giải phóng con người khỏi công việc trí
tuệ, tạo ra những xu thế phát triển khác biệt mới, đặt ra những thách thức, cơ
hội chưa từng có ở nhiều lĩnh vực trên phạm vi toàn cầu.
Hội
thảo chúng ta lựa chọn một chủ đề thú vị: đó là mối quan hệ giữa lý thuyết, nội dung hoạt động Thiện nguyện với sự phát
triển của những lĩnh vực tâm điểm của CMCN 4.0 như Trí tuệ nhân tạo- AI; Internet vạn vật- IoT; Big
Data và Blockchain. Đây là một đề tài không hẳn là mới, nhưng phương thức và nội
hàm của nó chưa được bóc tách nhiều, vẫn có thể đưa chúng ta vào những tư duy
phán đoán còn trừu tượng. Nhất là đối với người Việt Nam chúng ta, khi mà vẫn
đang sống chủ yếu với trình độ phát triển chưa thoát khỏi hẳn được các ngưỡng cửa
của CMCN 1.0, 2.0, 3.0 và với vốn liếng tạo
dựng được còn ít ỏi trong những lĩnh vực tâm điểm của CMCN 4.0. Bởi vậy, nên
chăng có thể cách nhìn nhận thực tiễn hơn ở đây sẽ hướng về thực tế chúng ta
đang cố gắng giải quyết các vấn đề của cuộc sống xã hội trong nước hiện tại,
đáp ứng yêu cầu và trình độ phát triển của chính chúng ta; đồng thời, từng bước
chúng ta ngày càng chung tay chia sẻ, đóng góp với nhân dân trong khu vực và thế
giới nhiều hơn để tìm giải pháp cho những vấn đề xuất hiện ngày càng nhiều ở tầm
khu vực và toàn cầu mà một quốc gia nào đứng riêng lẻ đều không có khả năng giải
quyết được. Nhất là đối với các thế hệ trẻ hiện đang hướng tới hội nhập với cộng
đồng công dân toàn cầu để cùng giải quyết những vấn đề toàn cầu, thì vấn đề học
tập, tìm hiểu để tham gia những lĩnh vực như hoạt động thiện nguyện từ tầm quốc
gia vươn lên tầm thiện nguyện quốc tế
đang trở thành một yêu cầu hết sức khách quan, cấp bách và cần thiết.
Để
làm dễ dàng và thuận lợi hơn cho tìm hiểu rõ hơn vấn đề theo cách đề cập trên
đây, trước hết chúng ta hãy thử tìm hiểu khái niệm và nội dung của các phạm trù
liên quan như từ thiện, thiện nguyện, rồi đến Trí tuệ nhân tạo- AI, Internet vạn
vật- IoT, Big Data và Bolckchain.
II.
KHÁI
NIỆM CÁC PHẠM TRÙ
1. Từ
Thiện và Thiện Nguyện là gì?
Theo
giải thích từ ngữ Hán- Việt, có thể hiểu “Từ” là nhân từ, từ tâm và “Thiện” là
tốt lành. Vậy “Từ Thiện” có nghĩa là làm việc tốt từ lòng thương. Những hành
vi, việc làm tốt mà không xuất phát từ lòng thương thì không được gọi là “Từ
Thiện”.
Philanthropy-
Thiện Nguyện, có nguồn gốc từ tiếng Hy Lạp và có nghĩa là “love of
people/humanity- tình yêu con người”. Như vậy, gốc rễ của từ philanthropy làm
cho chúng ta nghĩ đến mục đich của các cá nhân làm từ thiện và các tổ chức từ
thiện là thể hiện tình yêu con người thông qua các hành động tốt. Suy ra, ai
cũng có thể có trái tim có tình yêu thương con người và đều có thể hành động
(cá nhân, gia đình làm từ thiện) và cùng hành động (tổ chức, đoàn thể làm từ
thiện).
Hai
phạm trù “Từ Thiện” và “Thiện Nguyện” được lý giải theo bối cảnh thực tế, có
khi cùng phản ánh một nội dung, bởi vì tính chất hoạt động đều là tự nguyện, đều
không vụ lợi và đều xuất phát từ tấm lòng yêu thương con người đến với con người.
Cũng có khi để có thể phân biệt hai phạm trù này một cách tương đối, cách giải
thích lại vận dụng theo mục đích cuối cùng của hai loại hình hoạt đông, giả sử
như cho rằng làm từ thiện giống như cho người nghèo hoặc người có hoàn cảnh khó
khăn một con cá, trong khi làm thiện nguyện là cho họ một cần câu, chỉ cho họ
cách câu như thế nào để bắt được con cá. Quá trình trao (cho) và nhận hay nhận
và trao (cho) sẽ đều giúp con người cùng nhau hướng thiện, giúp họ thay đổi lại
cách nhìn nhận cuộc sống, thấy mình làm những việc này không phải mình đang chỉ
giúp người khác mà là đang tự giúp chính bản thân mình. Có thể vì:
- Thứ
nhất, khi đi làm từ thiện hay thiện nguyện tâm hồn con người ta được thư thái,
cảm giác như muộn phiền trong lòng ta biến mất vì đã làm được việc tốt hoặc cảm
thấy mình là người có ích;
- Thứ
hai, sau khi qua gặp gỡ tiếp xúc với nhiều người có hoàn cảnh khó khăn, chúng
ta (cả người cho và người nhận) mới nhận thức và luôn nhắc nhở bản thân rằng
mình vẫn chưa phải là khổ nhất. Đôi khi chúng ta hay than thở, phàn nàn về cuộc
sống nhưng hay đâu bên cạnh mình vẫn còn những người cơ cực hơn, thiếu thốn hơn
mà họ còn nghị lực hơn. Đây sẽ là động cơ giúp chúng ta phải cố gắng vươn lên;
- Thứ
ba, chúng ta học được cách chia sẻ, học được cách quan tâm đến mọi người và những
vấn đề chung xung quanh, học được cách yêu thương con người, trân trọng những
giá trị của thiên nhiên, của nhân loại để cuối cùng nhằm bảo vệ và phát triển mặt
tốt, mặt tích cực nhất và nhân rộng ra. Hơn nữa, chúng ta sẽ học hỏi được nhiều
thứ: kiến thức, kỹ năng kinh nghiệm, ngoại ngữ, biết cần làm gì để trở thành
công dân toàn cầu… Lòng nhân ái và sẵn sàng chia sẻ là những đức tính vô cùng
quý báu của con người, nhất là khi thông qua hoạt động từ thiện, đặc biệt là thiện nguyện đỉnh cao, sẽ
được nhân lên gấp bội thành nguồn năng lượng, thành sức mạnh vật chất vô biên.
Từ
đây, khi chúng ta đặt bản thân mình vào cả hai vai trò của người trao hoặc người
nhận- hai đối tác tương tác nhau trong quá trình một hoạt động diễn ra là hoạt
động từ thiện hay thiện nguyện, bằng cách nhìn nhận sâu sắc trên quan điểm biện
chứng khách quan, chúng ta có thể sẽ đều thấy mình được trưởng thành lên, hiểu
biết hơn về chính bản thân mình cũng như cộng đồng xã hội, môi trường xung
quanh để góp phần chung tay xây dựng, phát triển và bảo vệ những lẽ sống quý
báu của nhân loại và môi trường thiên nhiên vô giá mà loài người được ban tặng.
Đây cũng chính là tầm cao của lẽ sống con người được nâng cao dần lên, và nếu
tiếp tục hun đúc, phấn đấu phát triển đúng hướng thì tầm cao sẽ được nâng lên một
cách không có giới hạn.(Khi nghiên cứu mặt thiết học hay lý thuyết thực hành về
hành vi nhân đạo của con người thông qua công việc từ thiện hay thiện nguyện,
có thể tạo thành năng lượng lớn lao và tác động mạnh mẽ vào mọi mặt đời sống, chúng ta có thể tham khảo
thêm những tư tưởng nhân văn qua các tác phẩm của các triết gia cổ điển như Aristotle
(Triết gia thời Hy lạp Cổ đại), Rousseau (Triết gia, Nhà văn, Nhạc sĩ sinh ra tạiTP
Giơ ne vơ, Thụy sĩ); một số nhà tâm lý học gần đây như Carl Rogers (Mỹ, người
sáng lập phương pháp tiếp cận nhân văn trong tâm lý học), Abraham Maslov (Mỹ,
cha đẻ tâm lý học nhân văn); các nhà thực hành chương trình thiện nguyên, gây
quỹ từ thiện nổi tiếng ở Mỹ như Kim Klein, Franklin I Gamwell, Dwight
Bulingame, Dewey John, Dean William, Payton Robert, Martin Mike…)
2. Bốn
tâm điểm của cuộc cách mạng 4.0
- Trí
tuệ nhân tạo:
Trí tuệ nhân tạo (tiếng Anh: Artificial
intelligence) hay Trí thông minh nhân tạo (Machine intelligence)-được viết tắt
chung la AI- là một ngành thuộc lĩnh vực khoa học máy tính. Là trí tuệ do con
người lập trình tạo nên với mục tiêu giúp máy tính có thể tự động hóa các hành
vi thông minh như con người. Trí tuệ nhân tạo khác với việc lập trình logic
trong các ngôn ngữ lập trình là ở việc ứng dụng các hệ thống học máy (machine
learning) để mô phỏng trí tuệ của con người trong các xử lý mà con người làm tốt
hơn máy tính. Cụ thể, trí tuệ nhân tạo giúp máy tính có được những trí tuệ của
con người như: biết suy nghĩ và lập luận để giải quyết vấn đề, biết giao tiếp
do hiểu ngôn ngữ, tiếng nói, biết học và tự thích nghi…
Trí
tuệ nhân tạo (AI) được đánh giá là một trong những công nghệ đầu tàu của cuộc
cách mạng công nghiệp 4.0. Việt Nam có nhiều tiềm năng và hoàn toàn có thể phát
triển mạnh AI. Để làm được điều này thì đào tạo nguồn nhân lực phải được coi là
vấn đề cốt lõi, cần thay đổi phương thức đào tạo. Mặt khác, việc nghiên cứu cơ
bản ở Việt Nam vẫn còn dàn trải, trong khi nghiên cứu, phát triển AI lại đòi hỏi
sự đầu tư lớn, thời gian dài. Đây cũng vừa là cơ hội lớn nhưng cũng là thách thức
đối với chương trình hợp tác tới đây của hai Viện chúng ta là Viện Triết học
Phát triển trực thuộc Liên hiệp Tập đoàn BIGCOSM và Viện Kỷ lục gia trực thuộc
Tổ chức Kỷ lục gia Việt Nam.
- Internet
vạn vật:
Theo
Bách khoa toàn thư, Internet vạn vật, hay cụ thể hơn là Mạng lưới vạn vật kết nối
Internet hoặc là Mạng lưới thiết bị kết nối Internet (tiếng Anh: Internet of
Things, viết tắt la IoT) là một liên mạng, trong đó các thiết bị, phương tiện vận
tải, phòng ốc và các trang thiết bị khác được nhúng với các với các bộ phận điện
tử, phần mềm, cảm biến, cơ cấu chấp hành cùng với khả năng kết nối mạng máy
tính giúp cho các thiết bị này có thể thu thập và truyền tải dữ liệu.
Tổ
chức Sáng kiến Tiêu chuẩn Toàn cầu về Internet vạn vật (Global Standards
Initiative on Internet of Things- IoT-GSI) chính thức định nghĩa IoT vào năm
2013 mang ý nghĩa đó là hạ tầng cơ sở toàn cầu phục vụ cho xã hội thông minh, hỗ
trợ các dịch vụ (điện toán) chuyên sâu thông qua các vật thể dạng thực hoặc ảo
kết nối với nhau thông qua công nghệ thông tin và truyền thông hiện hữu đã được
tích hợp.
Có
thể nói IoT có mặt khắp nơi từ con người, động vật đến vật thể bất kỳ cả tự
nhiên và nhân tạo. Tự động hóa kết nối Internet đang dần đại trà hơn và được ứng
dụng với nhiều lĩnh vực, và tương lai sẽ là nền tảng của thành phố thông minh với
hệ thống quản lý năng lượng thông minh.
Dự
kiến năm 2020 sẽ có 30 tỷ “vật” trong Internet vạn vật. Mốc thời gian này cũng
trùng với mốc thời gian của chương trình nghiên cứu cơ bản hàng đầu về lý luận
vũ trụ học mà Viện Triết học Phát triển là Nhà Sáng lâp Viện Vũ trụ học Thế giới
và Viện Thiện nguyện Thế giới trực thuộc Liên minh Kỷ lục Thế giới đang tập
trung triển khai một cách căn bản và hết sức khẩn trương (trong giai đoạn 2019
– 2020). Viện Triết học Phát triển trực thuộc Liên hiệp Tập đoàn BIGCOSM và Viện
Kỷ lục gia trực thuộc Tổ chức Kỷ lục Việt Nam cũng là những đơn vị đồng khai
sáng và sáng lập Hành trình “Giải mã bí ẩn vũ trụ và khai sáng nền văn minh thiện
nguyện đỉnh cao của nhân loại”. Hy vọng những nghiên cứu của hai Viện sẽ tận dụng
và kết hợp được với những thành quả của nhân loại trong quá trình phát triển mạnh
mẽ công nghệ Internet vạn vật.
- Khối
lượng dữ liệu lớn (Big Data)
Theo
Gartner, một Hãng khổng lồ của Mỹ về tư vấn và nghiên cứu toàn cầu về rất nhiều
lĩnh vực,thì “Big Data là tài sản thông tin, mà những thông tin này có khối lượng
dữ liệu lớn, tốc độ cao và dữ liệu đa dạng, đòi hỏi phải có công nghệ mới để xử
lý hiệu quả nhằm đưa ra được các quyết định hiệu quả, khám phá được các yêu cầu
ẩn sâu trong dữ liệu và tối ưu hóa được quá trình xử lý dữ liệu”.
Thuật
ngữ “Big Data” là một tập hợp dữ liệu rất lớn mà các kỹ thuật điện toán thông
thường không thể xử lý được. Nó không chỉ đề cập tới dữ liệu mà còn chỉ ra cơ cấu
tổ chức dữ liệu, các công cụ và công nghệ liên quan. Vài năm qua, một lượng khổng
lồ dữ liệu thế giới được tạo ra. Từ năm 2013, người ta tính cứ sau 10 phút, lượng
dữ liệu được tạo ra tương đương khoảng 5 tỷ gigabyte. Do đó , không có gì ngạc
nhiên khi mà 90% dữ liệu của toàn thế giới hiện nay được tạo ra trong một vài
năm qua liên quan đến mọi mặt của đời sông xã hội, trong đó nhiều loại vô cùng
quan trọng như hộp đen dữ liệu máy bay được tạo ra bởi giọng nói của phi hành
đoàn, các bản thu âm và thông tin về chuyến bay; dữ liệu về các kênh truyền
thông xã hội dược tạo ra bởi các trang web truyền thông xã hội như Twitter,
Facebook, Intagram, Pinterest và Google+. Chúng ta cũng có thể truy cập tự do những
địa chỉ như Data.gov của Chính phủ Mỹ để tìm mọi loại thông tin từ khí hậu đến
tội phạm đang bị giam giữ; Data.gov.uk để vào tập hợp siêu dữ liệu về tất cả
các sách, các ấn phẩm của Anh kể từ 1950 v.v… Trong thời đại CMCN 4.0, việc học
được công nghệ Big Data để bước chân vào ngành công nghệ khoa học dữ liệu lớn
này sẽ đem lại nhiều lợi ích cho chúng ta trong việc triển khai thực hiện những
dự án dòi hỏi phải có tầm tư duy khoa học chiến lược như Hành trình”Giải mã bí ẩn
vũ trụ và khai sáng nền văn minh thiện nguyện đỉnh cao của nhân loại”.
- Chuỗi
khối liên kết (Blockchain)
Trong
làn sóng cách mạng công nghiệp 4.0, Blockchain được xem là một công nghệ “chìa
khóa” cho chuyển đổi số và xây dựng nền tảng công nghệ thông tin tương lai.
Theo các chuyên gia, Blockchain là công nghệ lưu trữ và truyền tải thông tin bằng
các khối được liên kết với nhau và mở rộng theo thời gian. Mỗi khối chứa đựng
các thông tin về thời gian khởi tạo và được liên kết với các khối trước đó. Với
đặc điểm thiết kế để chống lại sự thay đổi dữ liệu, có khả năng truyền tải dữ
liệu mà không đòi hỏi trung gian để xác nhận thông tin, và gồm nhiều nút độc lập
có khả năng xác thực thông tin, Blockchain mở ra một xu hướng ứng dụng tiềm
năng cho nhiều lĩnh vực như tài chính ngân hàng, bán lẻ, vận chuyển hàng hóa, sản
xuất, viễn thông…
Trong
lĩnh vận chuyển hàng hóa, với công nghệ này, một người có thể chia sẻ thông tin
cho nhiều đơn vị trong cùng một mạng lưới được xây dựng. Trong lĩnh vực bán lẻ
hay nông nghiệp, Blockchain sẽ phục vụ hiệu quả cho việc truy xuất nguồn gốc để
biết rõ các sản phẩm, hàng hóa được nhập khẩu, sản xuất từ đâu… Hiện nay, các
doanh nghiệp lớn trên thế giới như Microsoft và sắp tới Oracle sẽ giới thiệu,
tham gia chạy đua đưa các công nghệ chuỗi khối này. Giải pháp công nghệ đột phá
này có thể áp dụng tối ưu cho các nghành nghề trên mọi lĩnh vực.
Việc
nghiên cứu và ứng dụng một cách hiệu quả hệ thống siêu kết nối vật lý và kỹ thuật
số của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 với tâm điểm là Trí tuệ nhân tạo
(Artifficial Intelligence- AI), Internet vạn vật (Internet of Things- IoT),Khối
lượng dữ liệu lớn (Big Data), Chuỗi khối liên kết (Blockchain) với tính năng ưu
việt xuất sắc của chúng, chúng ta hoàn toàn có thể tin tưởng rằng Hai Viện: Viện
Triết học Phát triển trực thuộc Liên hiệp Tập đoàn BIGCOSM và Viện Kỷ lục gia
trực thuộc Tổ chức Kỷ lục Việt Nam sẽ thành công trên Hành trình “Giải mã bí ẩn
vũ trụ và khai sáng nền văn minh thiện nguyện đỉnh cao của nhân loại”.
III.
THỰC
TRẠNG VÀ XU HƯỚNG PHÁT TRIỂN CÁCH MẠNG CÔNG NGHIỆP 4.0 Ở VIỆT NAM VÀ NHỮNG CÂU
CHUYỆN THIỆN NGUYỆN QUỐC TẾ QUANH TA
1. Việt
Nam và cuộc cách mạng công nghiệp 4.0
Như
đã đề cập ở trên, trong thực tế ở nhiều lĩnh vực, đất nước ta vẫn còn đang ở
giai đoạn 1.0 và 2.0 – đó là giai đoạn cơ khí hóa, cơ sở hạ tầng, hệ thống cầu
đường, bến cảng sân bay đang được xây dựng mạnh mẽ. Mặc dù sản xuất được điện tử
từ lâu nhưng chúng ta chưa chế tạo được nhiều chủng loại động cơ, chưa sản xuất
được các máy công cụ vốn là động lực chính cho dây chuyền lắp ráp, sản xuất
hàng loạt – một đặc ttrưng của CMCN 2.0. Chúng ta chỉ mới chế tạo được động cơ không
đồng bộ công suất nhỏ và vừa cho các ứng dụng đơn giản như bơm nước, quạt gió,
băng tải… Hầu hết các dây chuyền công nghệ và dây chuyền lắp ráp hiện nay được
nhập ngoại. Do vậy, không thể cho rằng chúng ta đã làm xong CMCN 2.0 và càng không
thể cho rằng chúng ta đã hoàn thiện CMCN 3.0, bởi việc tự động hóa toàn diện sản
xuất – đặc trưng của giai đoạn này còn xa vời với công nghiệp Việt Nam. Dù vậy,
một số ngành đã bắt kịp CMCN 3.0 như công nghệ thông tin, viễn thông và đã có một
số yếu tố của CMCN 4.0 như in 3D, trí tuệ nhân tạo với một số sản phẩm như đã
chế tạo ra mảnh sọ để vào sọ bệnh nhân (ở Bệnh viện Chợ Rẫy 2016), chế tạo và ứng
dụng một số loại hình robot nhỏ…
Cũng
cần phải nói thêm, Việt Nam được coi là nước có ưu thế về lực lượng trẻ, dồi
dào, điều này sẽ không còn là thế mạnh vì Robot sẽ thay thế hết những công việc
thủ công, nhất là ttrong những lĩnh vực truyền thống của lực lượng lao động của
ta như dệt may, dịch vụ, giải trí cho đến y tế, giao thông, giáo dục…
Tại
Diễn đàn Kinh tế Thế giới (WEF) về ASEAN diễn ra tại Hà Nội từ ngày
11-13/8/2008, Gs. Klaus Schwab, người sáng lập và Chủ tịch WEF cho rằng, Việt
Nam nói riêng và thế giới nói chung không thể xem nhẹ tác động của CMCN 4.0 lên
sự thay đổi của kinh tế, xã hội. Ông khẳng định: ”Nếu quốc gia nào bỏ lỡ chuyến
tàu CMCN 4.0, quốc gia đó sẽ bỏ lỡ sự phát triển thịnh vượng”.
Chúng
ta có điểm sáng là trong cuộc cách mạng 4.0, Việt Nam có lợi thế ở cơ sở hạ tầng
viễn thông, phát triển về công nghệ thông tin, nên so với 3 cuộc cách mạng trước,
lần này, chúng ta không bị bỏ quá xa. Chúng ta hy vọng, với 50% dân số đã sử dụng
internet, trong đó nhiều startup-khởi nghiệp trong lực lượng trẻ đang nắm bắt
khá nhanh xu hướng phát triển của CMCN 4.0, vận dụng chúng, sẵn sàng thay đổi với
nhiều tư duy sáng tạo, tìm kiếm đam mê và sẵn sàng vượt qua những điều bình thường,
Việt nam có thể nắm bắt và tận dụng được những cơ hội to lớn của cuộc CMCN 4.0
đem lại.
2. Những
câu chuyện thiện nguyện quốc tế
Những
thành tựu của cuộc cách mạng công nghiêp 4.0 đem lại cho mọi mặt đời sống con
người ở trên toàn thế giới nói chung, Việt Nam nói riêng, chắc chắn sẽ là những
công cụ, là bệ đỡ nâng mọi hình thức hoạt động từ thiện, nhất là thiện nguyện
quốc tế ngày càng lên đỉnh cao mới. Nội dung dưới đây sẽ không đề cập tới quan
hệ song phương giữa quốc gia với quốc gia trong các chương trinh, dự án từ thiện
và thiện nguyện quốc tế (xin để một dịp khác), mà sẽ chỉ giới thiệu một cách vắn
tắt về những địa chỉ, đối tượng khác liên quan đến quan hệ giữa 4 tâm điểm của
CMCN 4.0 với thiện nguyện quốc tế đỉnh cao.
2.1 Thực
hiện thiện nguyện quốc tế mang hình thức cá nhân
Ngày
nay, chỉ cần đánh từ “thiện nguyện” (tiếng Anh là Philanthropy) lên bất cứ công
cụ tìm kiếm nào của internet, kết quả cũng chỉ về những hoạt động, sáng kiến, dự
án “vì lợi ích chung, tập trung vào chất lượng cuộc sống con người, vì sự phát
triển của kinh tế, xã hội bền vững”.
Những
định nghĩa và tin tức về các hoạt động thiện nguyên thường dẫn đến chân dung những
nhà thiện nguyện hàng đầu thế giới, tập trung nhiều nhất tại Âu Mỹ như
Rockfeller (công nghiệp dầu mỏ), Bill Gates (Microsoft), Laurene Jobs (vợ cuả
người chồng quá cố Steve Jobs- chủ nhân
của Apple), Jeff Benzos (Amazon), Mark Zuberberg (Facebook),
Larry Page (Google), Elon Musk (SpayeX), Warren Buffett (tỷ phú, nhà đầu tư) ,
George Clooney (Sản xuất phim, diễn viên, nhà kinh doanh), Angelina Jolie (Diễn
viên, nhà sản xuất phim, nhà từ thiện), Lady Gaga (Ca sĩ, nhạc sĩ, diễn viên)…
Trong đó nhiều nhân vật nổi bật với các chương trình dự án thiện nguyện hướng tới
hỗ trợ khai sáng trí tuệ nhân loại và
vươn tầm chinh phục vũ trụ.
Tỷ
phú Bill Gates đã cùng vợ thành lập quỹ Bill & Melina Gates, quỹ từ thiện
tư nhân lớn nhất thế giới – quyên góp tới 41 tỷ USD trong tổng tài sản 90 tỷ
USD (45,6%) hoạt động khắp thế giới, tập trung hỗ trợ nhiều nước trong lĩnh vực
chăm sóc sức khỏe, giải quyết nghèo đói và phát triển công nghệ thông tin toàn
cầu.
Elon
Musk, người gốc Nam Phi, nổi tiếng là một tỷ phú startup đi từ 2000 USD lên 20
tỷ USD với những Tập đoàn, Công ty lừng danh do ông sáng lập như Tesla Motors,
PayPal, SolarCity và SpaceX… Bên cạnh những
thành công ấn tượng trong các lĩnh vực kinh doanh, ngân hàng…, tháng 5 năm 2002,
Musk đã thành lập SpaceX, một công ty dịch vụ sản xuất hàng không vũ trụ và vận
chuyển không gian. Musk đã tuyên bố rằng mục tiêu của SpaceX, Tesla và SolarCity
là thay đổi thế giới và nhân loại. Mục
tiêu của ông bao gồm giảm sự nóng lên toàn cầu thông qua việc sản xuất và tiêu
thụ năng lương bền vững. Đặc biệt, ông tuyên bố chương trình từ thiện lớn nhất
của cuộc đời ông là giảm nguy cơ về sự tuyệt chủng của loài người bằng cách thiết
lập nên một thuộc địa của con người trên sao Hỏa (Dự án đưa loài người lên sao
Hỏa)!
2.2 Thực
hiện thiện nguyện quốc tế mang hình thức hệ thống tổ chức quốc tế
Trước
hết, hệ thống Liên Hợp quốc bao gồm rất nhiều tổ chức quốc tế thành viên, một
thực thể có vai trò hết sức quan trọng trong đời sống quốc tế. Có thể nói cả hệ
thống này, kế thừa các thế hệ tổ chức quốc tế tiền thân, với mục đích tôn chỉ của
mình, đã triển khai hoạt động làm từ thiện mang tầm vóc toàn cầu hầu như trong
mọi mặt đời sống của cộng đồng nhân loại.
Có
thể điểm qua một số điển hình như: Về an ninh chính trị, có thể gọi hoạt động
gìn giữ hòa bình của Liên Hợp quốc có vai trò duy nhất và không thể thay thế được
như một dạng hoạt đông từ thiện nhân đạo toàn cầu. Bên cạnh đó, nhiều chương
trinh kinh tế xã hội hướng đến giúp đỡ các quốc gia, dân tộc trong những lĩnh vực
xóa đói giảm nghèo, văn hóa, giáo dục, y tế, công nghiệp và công nghệ, viễn
thông, môi trường, kinh tế thương mại … Phấn đấu đạt được 17 mục tiêu và 169 chỉ
tiêu phát triển bền vững đến năm 2030 đã và đang được lãnh đạo và nhân dân của
193 nước thành viên LHQ, trong đó Việt Nam là một trong những thành viên tích cực
và có trách nhiệm nhất, hết sức hoan nghênh ủng hộ, cùng đồng lòng chung tay thực
hiện vì sự thịnh vượng chung của nhân loại.
Bên
cạnh các cơ chế liên chính phủ khu vực và quốc tế, hàng ngàn tổ chức phi chính
phủ (NGO’s) là những thực thể đóng vai trò quan trọng trong huy động, kết nối mọi
nguồn lực có thể để phụng sự tối ưu cho các chương trình, dự án từ thiện, nhất
là thiện nguyện quốc tế đỉnh cao. Các NGO’s ngày càng đóng vai trò đáng kể
trong đời sống kinh tế- xã hội, giáo dục, y tế, môi trường, nhân đạo… Nhìn tổng
thể, hoạt động của NGO’s đã và đang chuyển hướng giảm viện trợ nhân đạo và tăng
viện trợ phát triển bền vững trên quy mô ngày càng liên kết vùng và toàn cầu.
Sau
chiến tranh, và nhất là sau khi trở thành thành viên Liên Hợp quốc năm 1977,
ngoài thực thi nghĩa vụ thành viên của mình, Việt Nam trở thành một trong những
nước nhận viện trợ lớn nhất của các chương trình thiện nguyện của LHQ, các tổ
chức quốc tế thuộc hệ thống này như UNDP, UNICEF, WFP, UNFPA, FAO, WHO, UNESCO,
ILO…
Đồng
thời, Việt Nam có quan hệ với trên 1000 tổ chức phi chính phủ nước ngoài, trong
đó, khoảng 500 tổ chức thường xuyên ở Việt Nam, với khoảng 3000 chương trình, dự
án trong các lĩnh vực y tế, giáo dục, xã hội, khắc phục hậu quả chiến tranh, biến
đổi khí hậu. Nhiều tổ chức NGO’s như Action Aid, CARE quốc tế, Children of
Vietnam, Oxfam, Quaker, World Vision, Save the Children…đến với Việt Nam rất sớm
và đang tiếp tục đồng hành với chúng ta trong các chương trình, dự án nhân đạo
từ thiện.
2.3 Đóng góp của Việt Nam
Cũng
như mọi quốc gia, trong quá trình hội nhập với thế giới, trong lĩnh vực nhân đạo thiện nguyện, Việt Nam nhận được nhiều nguồn
hỗ trợ vô cùng phong phú trên các lĩnh vực đời sống. Nhớ lại giai đoạn ngay sau
chiến tranh là cả thập niên bao vây cấm vận ác độc của một liên minh các lực lượng
thù địch. Bạn bè đã không bỏ rơi mà đến với chúng ta bằng trái tim yêu thương
con người, không những chỉ trong thời chiến,thời bị bao vây cấm vận, mà cả
trong thời bình, thời đổi mới và hội nhập cho đến ngày nay. Các cá nhân và tổ
chức quốc tế liên chính phủ và phi chính phủ đã từng giúp đỡ nhiều quốc gia dân
tộc, đã đem đến cho Việt Nam những nguồn lực quý báu cả về tài chính, dich vụ, lý
thuyết ứng dụng cùng trang thiết bị khoa học công nghệ tiên tiến, kinh nghiệm
quản trị đỉnh cao trong các lĩnh vực kinh tế xã hôi.
Chúng
ta nhận được hàng nhiều tỷ USD từ sự ủng hộ đó. Có những chương trình dự án rất
lớn, nhưng cũng có nhưng dự án giá trị tiền bạc không nhiều, nhưng đã đem lại
cho người dân kho báu vô giá về cách sống, cách quản lý, duy trì và phát triển
nguồn lực. Nếu như ở Ấn độ, Bangladesh đã bùng nổ và thành công chương trình
tín dụng nhỏ (Micro Credit) giúp được hàng trăm triệu dân và gia đinh họ không
những vượt qua được nghèo đói, mà có thể vươn lên làm giàu, thì ở Việt Nam cũng
có những dự án “quay vòng” nguồn quỹ được vay (revolving fund) của nhiều cá
nhân và tổ chức quốc tế. Ví dụ vào những năm 80, Đại sứ Anh Peter William đã bằng
quỹ hoạt động riêng của Đại sứ, đã lặn lội vào tận những ngôi nhà ẩm thấp của người
dân nghèo vùng sâu của huyện Tĩnh Gia, tỉnh Thanh Hóa. Ông cho họ “vay” 10 con
gà (thường có 1 con trống), bà chủ nhà có nhiệm vụ nuội cho gà đẻ và sinh nở
nhân lớn đàn gà lên, khi được khoảng 8 quả trứng mỗi ngày thì để lại gia đình 3
quả nhằm tăng dinh dưỡng, nhất là cho trẻ nhỏ cùng với nguồn rau quanh vườn,
con tôm con tép kiếm được ngoài đồng; đồng thời phải bán đi 3 quả, còn lại để
dành góp lại ấp trứng. Ban quản lý có nhiệm vụ hàng tháng thu tiền “lãi” nhờ
bán được 3 quả trứng, dùng cho người dân khác, vùng khác vay để cùng làm như vậy.
Dự án cứ thế phát triển và nhân rộng ra. Người dân đã học được nhiều điều, nhất
là về cách quản lý hiệu quả nguồn lực it ỏi, giải quyết câu chuyên dinh dưỡng,
thực hiện trách nhiệm với cộng đồng…, đó cũng chính là mục tiêu dự án.
Đưa
ví dụ trên để nói lên sự nhân rộng không giới hạn của các chương trình dự án
thiện nguyện quốc tế, mà người dân ta được nhận, nhưng qua thực hiện nhiều
chương trình từ thiện, nhất là của các tổ chức hệ thống Liên Hợp quốc và phi
chính phủ NGO’s, Việt Nam cũng đã rất thành công để làm điển hình cho các
chương trình dự án thiện nguyện quốc tế ở các nước khác trên toàn thế giới. Đây
cũng là kết quả đúp, nhận lại rồi để cho đi, để chia sẻ tình yêu thương con người,
để cùng đồng hành trên những chặng đường dài tiếp theo. Cứ như vậy, chúng ta
cũng còn nhiều thứ khác để chia sẻ, cho đi tới bạn bè năm châu bốn biển.
Chẳng
hạn, ngày nay các chiến sĩ ta đang ngày càng tích cực và tham gia hiệu quả vào
hoạt động gìn giữ hòa bình của Liên Hợp quốc, với sứ mệnh giảm thiểu xung đột tại
các điểm nóng của thế giới, giúp giải pháp cho đàm phán chiến tranh giữa các
bên, gìn giữ thành quả hòa bình cho nhân dân…đã chứng minh tính nhân văn, nhân
đạo của tổ chức quốc tế lớn nhất hành tinh này. Đây cũng thực sự là những
chương trình, dự án vô cùng quan trọng trong từ thiện và thiện nguyện quốc tế đỉnh
cao. Những sĩ quan Việt Nam ở bộ phân tham mưu của các đơn vị quốc tế chung, hay
cả một tập thể chiến sĩ Việt Nam phục vụ ngày đêm tại một bệnh viện dã chiến ở
miền nam Sudan, đang nhận được sự tin tưởng của người dân địa phương, sự đánh
giá cao của Liên Hợp quốc và cộng đông quốc tế.
Chẳng
hạn, một cô gái lúc còn rất trẻ. mảnh
mai như em Hoàng Thị Minh Hồng đã dũng cảm thay mặt phụ nữ Việt Nam, người dân
Việt Nam, tham gia đoàn thám hiểm chỉ gồm 35 thành viên do tổ chức UNESCO tổ chức,
lần đầu tiên đã đặt chân tới Nam Cực giá lạnh vào ngày 19/1/1997, em đã tung
bay lá cờ đỏ sao vàng trước toàn thế giới. Dự án này đóng góp vào sự nghiệp
nghiên cứu về các hoạt động của điểm đen mặt trời và tác động của chúng tới
trái đất và khí quyển. Thành công của dự án này dẫn tới khám phá khoa học quan
trọng, đặc biệt là khám phá ra lỗ thủng của tầng Ozone trong tầng khí quyển Nam
Cực. Đây đúng là một dự án thiện nguyện quốc tế đỉnh cao nhằm bảo vệ môi trường
sống cho nhân loại, nó có sức lan tỏa ghê gớm sau này. Và vào tháng 11/2009, lại
một lần nữa, Minh Hồng đã cùng 5 thành viên khác từ Việt Nam (trong đó co 1
nam) tham gia đoàn thám hiểm tới Nam Cực nhằm kỷ niệm 50 năm ngày ký kết Hiệp ước
quốc tế về Nam Cực.
Ngày
23/4/2015, Tổ chức Kỷ lục gia Việt Nam đã trao bằng chứng nhận Kỷ lục gia cho
nhà chinh phục Nam Cực đầu tiên của Việt Nam HoàngThị Minh Hồng.
IV.
THAY
CHO LỜI KẾT
Hội
thảo Tinh hoa quốc tế lần thứ nhất tại Viêt Nam về vấn đề Thiện nguyện Quốc tế
đăt ra mục tiêu nhằm xoay quanh nội dung về câu chuyên Thiện và Nguyện trong nền
Văn minh nhân loại từ xưa đến nay ở Việt Nam và trên thế giới, về mối quan hệ
giữa Thiện nguyện với những tâm điểm của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0, góp phần
xây dựng Hành trình “Giải mã bí ẩn vũ trụ và khai sáng nền văn minh thiện nguyện
đỉnh cao của nhân loại”.
Cho
đến hôm nay, Hội kỷ lục gia Việt Nam- Tổ chức kỷ lục gia Việt Nam chúng ta có
trong tay một đội ngũ hùng hậu gồm đông đảo Kỷ lục gia trên nhiều lĩnh vực. Đây
chính là nguồn nhân lực xuất sắc nhất, những con người tiêu biểu nhất, đã từng chinh
phục những ngọn núi cao nhất, khó vượt qua nhất trong lĩnh vực hoạt đông của
mình. Đây cũng là nguồn nhân lực luôn cháy bỏng khát vọng muốn nhân rộng và truyền
bá cảm hứng, tài năng, trí tuệ, bản lĩnh không những chỉ cho cộng đồng dân cư
trong nước, mà vươn ra tầm cỡ quốc tế. Họ đã, đang và sẽ làm như thế. Đó là đội
ngũ gồm những nhân vật như Kỷ lục gia Trần Quốc Phúc, chủ nhân của Vườn Tâm hồn
với sản phẩm Giáo dục nhân cách cho trẻ; Kỷ lục gia Nguyễn Phùng Phong, tác giả
của những chương trình xây dựng đội ngũ tuổi trẻ Việt có trí nhớ siêu phàm; Kỷ
lục gia Tiến sĩ Phan Quốc Việt, người thầy thổi nghị lực và tài năng vào những
trẻ em tự kỷ, biến chúng thành những kỷ lục gia…và biết bao Kỷ lục gia- những
tài năng xuất chúng đang có mặt tại đây, cũng như hàng trăm kỷ lục gia của các
nước và trên toàn thế giới mà tôi chưa
thể kể ra hết được.
Các
bạn, vâng, chính các bạn là tiềm năng to lớn nhất và mang tính khả thi nhất, để
khi vận dụng được những thành quả của cuộc cách mang công nghiệp 4.0, đưa chúng
vào và sẽ thực hiện thành công những câu chuyện Thiên nguyện quốc tế đỉnh cao
mà những đồng tác giả của cuộc Hội thảo lần thứ nhất này- Lãnh đạo của Viện Triết
học Phát triển trực thuộc Liên hiệp Tập đoàn BIGCOSM và Viện Kỷ lục gia trực
thuộc Tổ chức Kỷ lục Việt Nam, cũng là
những đơn vị đồng khai sáng và sáng lập Hành trình “Giải mã bí ẩn vũ trụ và
khai sáng nền văn minh thiện nguyện đỉnh cao của nhân loại” đang mong đợi và gửi
gắm niềm tin.
ĐẠI SỨ NGÔ QUANG XUÂN
